Aparaty oddechowe z funkcją CPAP są szeroko stosowane w leczeniu obturacyjnego bezdechu sennego. Jak działają aparaty CPAP? Jakie są korzyści z ich stosowania i jakie przynosi efekty? Dowiedz się tego z poniższego artykułu.

Obturacyjny bezdech senny

OBS, czyli obturacyjny bezdech senny, jest to choroba spowodowana powtarzającymi się epizodami zamknięcia górnych dróg oddechowych przez miękkie struktury gardła. Wywołuje to bezdechy i spłycenie oddychania, co w konsekwencji może prowadzić do spadku utlenowania krwi, przebudzeń w trakcie snu i spadku jego jakości. Może to powodować senność w ciągu dnia, osłabienia koncentracji a nawet depresję. Powtarzające się zwiększone napięcie układu współczulnego w trakcie epizodów bezdechów może prowadzić do wzrostu ciśnienia tętniczego. Do oceny stopnia nasilenia obturacyjnego bezdechu sennego wykorzystuje się wskaźnik AHI, który sumuje liczbę bezdechów i spłyceń oddychania w ciągu godziny snu, trwających co najmniej 10 sekund.

 

CPAP - co to?

Aparaty z funkcją CPAP po raz pierwszy zostały zastosowane przez Sullivana w 1981 roku.  Są to urządzenia, które posiadają pompę, generującą powietrze o stałym dodatnim ciśnieniu, zarówno na wydechu, jak i na końcu wydechu (PEEP - positive end-expiratory pressure). Wyróżnia to aparaty CPAP od metody BPAP, w których na wdechu ciśnienie jest wysokie, natomiast przy wydechu znacznie się zmniejsza. Typowy aparat CPAP składa się z pompy generującej nadciśnienie, rury łączącej pompę z maską oraz z maski nosowej lub twarzowej. Dodatkowo w zestawach zawarty jest czepiec mocujący maskę na głowie. Niektóre aparaty mogą być wyposażone w funkcję “ramp”, która ułatwia zaśnięcie - przy zastosowaniu tego modułu ciśnienie do zalecanej wartości leczniczej wzrasta stopniowo w ciągu 5-30 minut.

 

Jakie są wskazania do terapii aparatem CPAP?

Głównym wskazaniem do użycia metody CPAP w terapii jest ciężka postać obturacyjnego bezdechu sennego. Dzięki stałemu dodatniemu ciśnieniu w drogach oddechowych, w szczególności w momencie zakończenia wydechu, CPAP zapobiega zapadaniu się struktur miękkich gardła, co zmniejsza chrapanie i eliminuje bezdechy. Terapii tej mogą się poddać i kwalifikują się wszyscy pacjenci ze wskaźnikiem AHI wyższym niż 30, a także chorzy z AHI powyżej 15 i z dodatkowymi objawami, takimi jak: nasilona senność w ciągu dnia; obecne powikłania sercowo-naczyniowe.

 

Efekty terapii CPAP

Dzięki poprawie drożności dróg oddechowych i lepszemu utlenowaniu krwi podczas snu, chorzy już po kilku nocach odczuwają pozytywne efekty związane z terapią. Najważniejszym skutkiem jest ustąpienie bezdechów sennych i chrapania. Poprawie ulega jakość snu, wzrasta długość fazy REM, a zmniejszeniu ulega ilość płytkiego snu. Znacznej redukcji ulega senność w ciągu dnia, poprawiają się zdolności poznawcze, koncentracja i pamięć. Dodatkowo zmniejsza się ciśnienie tętnicze krwi, co czasem pozwala znacznie zredukować dawkę leków na nadciśnienie.

 

Przeciwwskazania do wykorzystania metody CPAP

Czy każdy chory na ciężki obturacyjny bezdech senny może stosować aparaty z funkcją CPAP? Niestety istnieje kilka przeciwwskazań do stosowania tej metody: 

  • Zmniejszona świadomość pacjenta, pacjent niewspółpracujący lub cierpiący na silne lęki;
  • Niestabilna choroba wieńcowa;
  • Świeży zawał serca;
  • Stan po operacji neurochirurgicznej, operacjach przełyku i żołądka;
  • Świeży uraz czaszki;
  • Silne nudności i wymioty;
  • Ciężka astma lub zaawansowana przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)

 

Jak stosować aparaty CPAP?

Pacjent z obturacyjnym bezdechem sennym powinien stosować aparat podczas każdego snu - zarówno w nocy, jak i podczas drzemek w ciągu dnia. Maska nie powinna być zbyt ciasna, jednak musi być szczelna. Chory powinien oddychać przez usta. Maskę i rurę należy czyścić co najmniej raz w tygodniu wodą i mydłem w kostce (nie zalecane jest stosowanie mydeł w płynie i innych detergentów). Filtr w aparacie powinien być wymieniany co miesiąc, a jeżeli urządzenie ma funkcję nawilżania powietrza, to woda w nawilżaczu powinna być wymieniana codziennie.

 

Kiedy w trakcie leczenia skontaktować się z lekarzem?

Niektórzy pacjenci mogą ciężko znosić leczenie przy pomocy aparatów CPAP. Skontaktuj się ze swoim lekarzem, jeśli występuje u ciebie:

  • Chrapanie i bezdechy mimo stosowania aparatu;
  • Nietolerancja ciśnienia, kłopoty z zaśnięciem, wybudzenia w nocy i senność w ciągu dnia;
  • Przedłużający się kilka tygodni katar;
  • Zmiany o charakterze alergicznym (rumień, swędzące wypryski) w miejscach kontaktu maski ze skórą twarzy;
  • Krwawienia z nosa występujące podczas użytkowania aparatu.

 

Co w przypadku nietolerancji leczenia?

Niektórzy pacjenci mogą źle tolerować stale dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych, co może objawiać się problemami z zaśnięciem i wysypianiem się. W takich sytuacjach zaleca się zmianę aparatu CPAP na metodę BPAP, która jest znacznie lepiej tolerowana. Drugą alternatywą jest terapia przy pomocy aparatu autoCPAP. Jego szczególną właściwością jest to, że ma zdolność do wykrywania okresów zmniejszenia drożności dróg oddechowych pacjenta podczas snu - dopiero wtedy dochodzi do zwiększenia ciśnienia w aparacie. Zwykle dzieje się to wtedy, kiedy pacjent śpi na plecach lub wszedł w fazę REM snu. Wadą tego aparatu jest wyższa cena i nie powinien on być stosowany u chorych dobrze tolerujących tradycyjne zestawy CPAP.